مطالعه آلودگی به روی، سرب، کادمیم و مس در خاک سطحی بوستان‌های شهر همدان

امروزه آلودگی خاک به فلزات سنگین یک تهدید جدی برای سلامت محیط‌ و شهروندان است.  این آلودگی می‌تواند از طریق بلع و یا استنشاق تصادفی خاک و گردوغبار آلوده به‌ویژه در اماکن عمومی همچون فضای سبز شهری (که افراد بخشی از اوقات فراغت خود را در آن‌جا می‌گذرانند)، انسان را در معرض خطر قرار ‌دهد. لذا، این پژوهش با هدف تعیین غلظت کل فلزات سنگین روی، سرب، کادمیم و مس در خاک سطحی پنج بوستان شهر همدان در سال 1396 انجام شد. 60 نمونه خاک سطحی از بوستان‌های باباطاهر، ارم، مدنی، شهروند و پردیس جمع­آوری شد. نمونه­ها در آزمایشگاه آماده‌سازی شد و بعد از هضم آن‌ها توسط اسید کلریدریک و اسید نیتریک، غلظت عناصر در نمونه­ها به‌روش طیف‌سنجی نشری پلاسمای جفت شده القایی (ICP-OES) خوانده شد. نقشه­های توزیع مکانی عناصر در خاک توسط نرم‌افزار ArcGIS با استفاده از روش وزن‌دهی معکوس فاصله (IDW) تهیه شد و همچنین پردازش آماری داده­ها توسط نرم­افزار SPSS انجام یافت. نتایج نشان داد که میانگین غلظت فلزات سنگین روی، سرب، کادمیم و مس در نمونه­های خاک به‌ترتیب برابر با 30/4 ± 95/7، 10/1 ± 34/2، 07/0 ± 06/0 و 10/1 ± 10/3 میلی‌گرم در کیلوگرم و برای همه عناصر کم‌تر از غلظت­های مجاز آژانس حفاظت محیط‌زیست آمریکا و اتحادیه اروپا بود. یافته دیگر این که به‌جز در مورد عنصر سرب، میانگین غلظت سایر عناصر در نمونه‌های خاک سطحی بوستان‌های واقع در نیمه شمالی شهر از بوستان‌های واقع در نیمه جنوبی کم‌تر بود. هرچند نتایج محاسبه شاخص‌های زمین انباشتگی (Igeo)، آلودگی (CF) و بار آلودگی (PLI) بیان‌گر کیفیت قابل قبول خاک بوستان‌های شهری مورد مطالعه بود، ولی افزایش روزافزون تخلیه آلاینده‌ها‌ به محیط و احداث بوستان‌های شهری در مجاورت جاده‌ها و یا نواحی پرترافیک، می‌تواند منجر به آلودگی خاک سطحی این اماکن ‌شود.